Łosoś

Łosoś - Salmo Salar

Łosoś – Salmo Salar

Morfologia

Ciało łososia jest wrzecionowate, wydłużone, w okolicy tułowia szerokie, nieznacznie bocznie ścieśnione. Największa wysokość ciała (H) znajduje się w okolicy płetwy grzbietowej i mieści się około 5 razy w długości całkowitej ryby. Szerokość ciała związana jest z kondycją, płcią i stanem fizjologicznym, jednak nie przekracza połowy największej wysokości ryby. Trzon ogona cienki, płetwa ogonowa u osobników młodocianych silnie wcięta, a u osobników starszych lekko wcięta. Głowa dość duża, a jej długość (/c) jest równa lub nieco większa od największej wysokości ciała (H) i mieści się od 4,5 do 5 razy w długości całkowitej . Według Schechtla (1925) stosunek ten jest związany z płcią i dla samców wynosi 1:4,55, a dla samic 1:5,03. Stosunki te mogą ulegać pewnym zmianom, związanym z porą rozrodu i występującymi wówczas zmianami w kształcie ciała. Oko duże, jego średnica (Oh) stanowi od 14 do 19% długości głowy (Ir), zależnie od wieku, pici i wielkości ryby. Paszcza obszerna, silnie uzębiona. Kość górno-szczękowa, maxillareu osobników dojrzałych płciowo sięga do tylnej krawędzi oka lub poza nią, u osobników młodocianych kość ta sięga do środka oka lub nieznacznie poza nie. Stosunek średnicy oka (Oh) do długości kości górno szczękowej dla osobników o długości ciała od 5,0 do 9,9 cm wynosi l ,06: l i odpowiednio dla osobnika o długości ciała od 10,0 do 14,9 cm 1,09:1,0 (Mills 1971). Dorosłe samce mają bardziej wydłużoną głowę niż samice. Stosunek długości przedocznej (prO) do średnicy oka (Oh) u samców wynosi 4,25:5,40, u samic 3,00:3,75 (Schechtel 1925). W okresie rozrodu u samców pojawia się na dolnej szczęce hak z końcem skierowanym do tyłu, co w niektórych przypadkach może utrudniać zamykanie pyska.

Ubarwienie

Osobniki dorosłe w okresie pobytu w morzu mają barwę srebrną; dolną część brzucha jasno-srebrzystą, boki srebrzyste, grzbiet ciemno-srebrzysty, oliwkowo-srebrzysty, niebieskawo-popielato-srebrzysty lub brązowo-srebrzysty. Na bokach ciała występują niezbyt liczne czarne plamy, najczęściej w kształcie litery X, które za płetwą grzbietową występują tylko ponad linią boczną. Na kościach pokrywowych widoczne plamy okrągłe lub nerkowate. Na płetwie grzbietowej i tłuszczowej plam brak. W okresie wędrówki tarłowej ubarwienie zmienia się ze srebrnego na oliwkowo-szare, ciemnobrązowe, zielonkawo-oliwkowe, żółtawe. Również może występować zabarwienie o odcieniu czerwonym. Samce mogą mieć na bokach ciała i na głowie czerwone plamy. Ogólnie samce są bardziej jaskrawo ubarwione, natomiast samice mają ubarwienie bardziej szare. Osobniki młodociane w okresie życia rzecznego mają ubarwienie zbliżone do pstrąga potokowego, jednak ogólny ton ubarwienia jest zielonkawy lub oliwkowo-zielonkawy. Brzuch jasny, mlecznożółty, boki ciemniejsze, ciemno-zielonkawo-żółte, przechodzące stopniowo w coraz ciemniejszą tonację w kierunku grzbietu, który jest ciemny. Ciało pokryte jest czarnymi i czerwonymi plamami. Na bokach ciała występują duże owalne ciemne plamy narybkowe w liczbie 7-13 na każdym boku. Między owalnymi plamami występuje czerwona plamka. Na płetwie tłuszczowej brak czarnych plam i czerwonej obwódki. Wiosną narybek zmienia zabarwienie na srebrzyste i jest zdolny do spływania do morza, są to już tzw. smolty. Odróżnienie łososia od troci jest trudne i w celu dokładnego o brać pod uwagę cechy przeliczalne. Stosunkowo łatwym sposobem rozróżnienia łososia od troci jest porównanie nasady ogona, która u łososia łososia jest cieńsza niż u troci. Ta różnica w budowie nasady ogona umożliwia utrzymanie w dłoni dużego łososia o długości około 100 cm, natomiast utrzymanie w ten sposób troci takiej samej długości jest niemożliwe.

Pokarm

W okresie życia rzecznego pokarm młodych łososi stanowi drobna fauna denna, larwy owadów: jętki widelnice, chruściki, a także kiełże, mięczaki i fauna z powierzchni wody (powietrzna). W miarę wzrostu łososie zaczynają zjadać większe okazy fauny dennej i mniejsze ryby. Po spłynięciu do morza odżywiają się skorupiakami, owadami pobieranymi z powierzchni wody oraz małymi rybami (dobijaki i młodzież innych ryb; Mitans 1970). Zjadają także śledzie i szproty, gromadniki Malotus vilosus, dobijaki, Euphausiidae, pelagiczne Amphipoda, Paralhemisto oblivia. Łososie wędrując w rzece do miejsca rozrodu nie odżywiają się.

Wzrost

Wzrost łososi w rzece jest raczej powolny. Szybkość wzrostu związana jest z położeniem geograficznym rzeki. W rzekach położonych bardziej na północ wzrost jest wolniejszy. Stwierdzono, iż w tej samej rzece pewne grupy ryb przyrastają szybciej. Szybciej przyrastające łososie wykazują tendencję do wcześniejszego spływania do morza. Łososie po pierwszym roku życia w rzece osiągają długość ciała od 6 do 20 cm, po drugim roku od około 12 do 30 cm . Po spłynięciu do morza znacznie zwiększają przyrosty. Z przytoczonej tabeli widać, że łosoś pochodzący z Drawy charakteryzuje się większym tempem wzrostu w porównaniu z innymi łososiami. Po pierwszym roku pobytu w morzu łososie osiągają od 35 do ponad 60 cm długości. Ich masa ciała w tym czasie wynosi od 0,8 do ponad 2 kg . W drugim roku w morzu następuje dalsze znaczne zwiększenie rozmiarów od około 65 do 90 cm . Po trzecim roku pobytu w morzu łososie drawskie osiągały średnio długość ponad 100 cm, podczas gdy równowiekowe łososie wiślane osiągały mniejsze rozmiary, od 80 do 100 cm . Na podstawie znakowań smoltów ustalono, że najszybciej rosnące łososie drawskie po 2 latach pobytu w morzu osiągały długość ciała 110 cni i masę 10,6 kg (Bartel 1987a). Masa najczęściej poławianych łososi wynosi około 5 kg, ale łowione są również osobniki przekraczające 10-15 kg, a nawet większe. W Norwegii największy złowiony łosoś miał 35,8 kg . O największym łososiu wspomina Yarrel, była to samica ważąca 37,6 kg (wg Scotta i Crossmana 19731. W Wiśle łowione okazy sięgały od 130 do 150 cm długości i od 20 do 27 kg masy. Jokiel (1958) podaje, że w latach 1953-1955 obserwował łososie, które miały 130 cm i ważyły 23 kg . W latach 1950-1951 w Wiśle ciąg tarłowy łososia składał się z ryb o wielkościach od 64 do 110 cm i masie od 3,1 do 15,32 kg, z przewagą łososi o długości od 80 do 90 cm i masie od 6 do 7,5 kg (Żarnecki 1963). W Drawie w latach 1961 -1964 łowiono łososie o masie od 3 do 28 kg (Przybył 1976). Natomiast w latach 1968-1975 długość łososi wynosiła od81 do 131,1 cm . Najmniejszą samicę o długości ciała 81 cm i masie 6,3 kg złowiono w 1970 r. W tym samym roku pozyskano najcięższą samicę łososia o masie 15,6 kg przy długości ciała 108,5 cm (Chełkowska, Chełkowski 1971). Samce osiągają średnio większą długość i masę. Najmniejszego samca o długości 76 cm i masie 4,25 kg złowiono w 1968 r. W tym samym roku długość największego samca wyniosła 131,1 cm, o masie 20,2 kg (Chełkowska, Chełkowski 1969). O złowieniu w 1962 r. jeszcze większego samca podaje Chrzan (1969). Miał on długość 144 cm i masę 24 kg . Restytuowane łososie wchodzące jako tarlaki do polskich rzek posiadały długość od 88 do 115 cm .

Leave a Comment